Enkele decennia geleden hield de doorsnee Nederlander zich niet bezig met spiritualiteit. Zij of hij ging ’s zondags naar de kerk als hij van het platteland kwam, of had de kerk afgezworen als zij uit de stad kwam. Dit is een generalisatie die ik om een beeld te schetsen even voor het gemak hanteer.

Het woord spiritualiteit was en is nog steeds verdacht. Het lijkt op het Engelse spirit, en op spiritualiën, dat laatste is afgeleid van spirit.
Het betekent iets met de geest, of de ziel, want we weten niet echt wat het verschil is. Veel mensen geloven niet dat ze een ziel hebben en denken dat hun geest hetzelfde is als hun verstand.

Voor Plato was de ziel het onsterfelijke deel van de mens en daarmee was de mens dus onsterfelijk voor hem. Hij geloofde niet in God maar in het Goede. En, wat ik wel aardig vind, is dat hij Eros zag als de eerste trede op de ladder naar het Goede. Eros was voor hem het lichamelijke, de erotiek, maar nog veel meer. Eros had vleugels en kon opstijgen naar het Goede. Symbolisch bedoeld kun je zeggen dat we het lagere nodig hebben om tot het hogere te komen en dat het leven een ontdekkingstocht en een scheppingsreis is om een beetje in de richting van dat hogere te komen. Of zie het als een spel, een levensspel, als je doodgaat ben je af, maar mag je het een volgende keer weer proberen. Je ziel dus want je lijf vergaat tot stof en as. Zo’n levensspel vraagt van je dat je in reïncarnatie gelooft, want anders houdt het voor je op na je dood.
Je hoeft niet in reïncarnatie te geloven, je kunt ook geloven dat alles ophoudt als je je laatste adem uitblaast en in dat geval kun je een ander levensspel spelen. Het spel heet dan : pluk de dag. Dan word je een levenskunstenaar met als doel om ieder moment zo intens mogelijk te beleven en te genieten want straks ben je er niet meer.

Of je dus gelooft in een leven na de dood of niet, het is slim om aan levenskunst de doen en het leven als een spel te zien. Het maakt je vrolijk en die vrolijkheid straalt weer af op anderen. Zo krijgen we een leukere wereld en als er iets is wat we kunnen gebruiken, is dat het wel.

Ik zie me graag als filosoof van de levenskunst en voel me verbonden met de grote, klassieke filosofen Socrates, Plato en Aristoteles. (Vandaar dat ik op mijn site een aanbod heb met de namen van die kanjers. Kijk bij Levensverhaal schrijven).

Plato was een leerling van Socrates en Aristoteles was weer een leerling van Plato. Het gaat hier te ver om hun filosofie uiteen te zetten, maar Plato liet zich zeer inspireren door Socrates en Aristoteles (ik zeg altijd Arie), hield zich meer bezig met de werkelijkheid, was dus meer een realist terwijl Plato rustig beschouwd mag worden als een idealist. Letterlijk, want het ideële is het niet stoffelijke, waar hij zich dus graag mee bezighield.
Je moet niet vergeten dat men toen nog niet geloofde in een almachtige God, men geloofde in de goden en dat waren helden en sukkels, net als de mensen zelf.

De filosofie hield zich dus al voor de jaartelling bezig met levenskunst, de burger uit Athene, waar ze vandaan kwamen, wilde eerder een levenskunstenaar worden dan een godvruchtig persoon. En nu, in tijden dat we nagenoeg het geloof hebben afgezworen en sommigen van ons de God in zichzelf hebben verwelkomd, zijn er nog steeds de grote vragen: Wie ben ik? Waar ga ik naar toe? Wat is de bedoeling van mijn leven? De autoriteiten en kerken zijn niet gezaghebbend meer, niemand weet precies het antwoord, maar dat hoeft ook niet. Het leven is een spel, je zoekt je eigen antwoorden en oplossingen, je bepaalt je eigen koers.

Deze vrijheid staat in schril contrast met de vrijheid van al die duizenden mensen die naar Europa vluchten. Die zullen verbaasd zijn over de vrijheid van de autochtone Nederlanders en andere Europeanen. Wij zoeken het antwoord in onszelf, zij weten het antwoord al en dat antwoord is voor ons soms bedreigend. Zij geloven in een God die wij eindelijk hebben afgezworen: een jaloerse, wraakzuchtige despoot. Er zullen grote uitdagingen zijn de komen decennia, grotere dan die we normaal hebben schat ik in.

Maar er komen steeds meer filosofische praktijken. Als filosofisch practicus en filosofisch coach zet ik de mensen aan het denken. Maar anders dan ze gewend zijn. Dieper en rijker. Denken vanuit het hart, dus niet alleen met het soms domme verstand. Het verstand van het ego. Misschien mag ik zeggen: denken met de ziel. Onvoorstelbaar dat een paar gesprekken vaak meer opleveren dan een jaar therapie. Misschien klinkt dat wat arrogant maar in alle bescheidenheid zeg ik: dat is mijn ervaring. Ieder mens heeft blinde vlekken en tijdens die gesprekken komen die een voor een naarboven drijven.
Het is jouw wijsheid die we samen aanboren, ik zou je niet serieus nemen als ik jou ging zeggen wat je te doen staat.
En dan komt er misschien een dag dat je het allerliefst een levenskunstenaar wilt worden.