Van Vraag naar Vraag
Steeds meer mensen kiezen ervoor om een filosofisch gesprek te voeren met iemand die van denken zijn vak heeft gemaakt. Ook mensen die dachten dat filosofie bedrijven niet aan hen besteed was. Ze wisten nog niet dat er een verschil is tussen de theoretische filosofie die je op de universiteit leert en de praktische filosofie, een vorm van levenskunst waarvoor je geen ingewikkelde boeken hoeft te bestuderen maar die je in de praktijk kunt toepassen.
De van Vraag- naar- Vraagmethode leerde ik toepassen na mijn opleiding in Leusden aan de Internationale School voor Wijsbegeerte. Daarnaast behaalde ik mijn doctoraal filosofie aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam, al weer wat jaren geleden.
Deze methode leert je anders denken. En anders betekent ruimer, vrediger, efficiënter, met minder energieverlies dat je bijvoorbeeld krijgt als je gaat malen in je hoofd. Piekeren heet dat. Zo blijven we een in een kringetje denken, alles blijft hetzelfde en we worden doodmoe.
De methode komt er hier op neer dat je je antwooorden en oplossingen uitstelt door je alleen met de vraag bezig te houden. En geloof me, dat is radicaal anders denken en blijkt in de praktijk zeer vruchtbaar.
Deze methode wordt sinds enkele jaren gedoceerd aan het ISVW en wordt steeds meer toegepast. Door wie? Door filosofisch practici, filosofen of filosofisch coaches, filosofisch consulenten of hoe ze zich ook mogen noemen. Het gaat om de methode die ze in hun praktijk hanteren.
De methode is geen gewone coaching en ook geen therapie.
Wat wel?
De bezoeker vertelt haar of zijn verhaal, ik stel er vragen over en daarna zoeken we samen naar de beste vraag, dat betekent de vraag die de lading van het verhaal het beste dekt. Dat is vaak even zoeken, maar er komt altijd een vraag.
Met die vraag gaat de bezoeker naar huis. Ze gaat hem niet beantwoorden maar gaat met die vraag leven. Alles wat er de komende dagen gebeurt brengt ze in verband met die vraag. Er gaan dingen opvallen, ze gaat zich verwonderen in plaats van dat ze doordraait in haar hoofd. Haar hoofd wordt heerlijk leeg, maar in haar lichaam begint ze de vraag als het ware te voelen.
Met andere woorden, ze heeft de controleur in haar hoofd, of haar ego, maakt niet uit hoe je het noemt, de meesten van ons weten precies wat ik bedoel, opzij geschoven. En daarmee heeft ze haar eigen wijsheid aangeboord. Eureka!
Een vraag bevat vaak een wereld aan beweringen en als we die vraag onderzoeken komen we tot nieuwe inzichten. De onderzochte vraag leidt tot een volgende vraag die we ook weer gaan onderzoeken. En iedere keer wordt de kwestie helderder en komen we meer bij de essentie. Zo kun je bv achter je echte drijfveren komen, knopen doorhakken, een keuze maken in een dilemma, vrede hebben met een lastige situatie, de zin van je leven ontdekken. Samen stellen we orde op zaken in hoofd en hart, de resultaten zijn praktisch en concreet. Zweverigheid is niet aan de orde tijdens de gesprekken, de kwesties zijn meestal alledaags en menselijk.
Mensen komen bij mij o.a. omdat ze een conflict hebben op hun werk, van baan willen veranderen maar die stap niet durven zetten, bij hun partner weg willen maar dat de kinderen niet aan willen doen, voor een oude moeder zorgen ten koste van hun eigen levensgeluk, ziek zijn geworden en niet meer bij hun levensvreugde kunnen. Met pensioen zijn en het verlammende gevoel hebben: is dit het nu? Enz, enz. Kijk nog eens op mijn homepage, past uw probleem tussen de kwesties die ik daar aanroer?
De van Vraag- naar- Vraagmethode zorgt er dus voor dat jouw eigen wijsheid aangeboord wordt tijdens het bevragen. Ieder mens weet wat voor zichzelf het beste is maar durft daar vaak niet in te geloven of heeft die wijsheid afgedekt uit zelfbescherming. Als je geen stappen zet hoef je ook geen verantwoording te nemen. Maar de kwestie blijft intussen knagen en er ontstaat dan vaak een piekerspiraal, want piekeren leidt tot meer piekeren en zo beland je in een doodvermoeiende vicieuze cirkel.
Nadenken over belangrijke vragen is niet makkelijk, je wilt helemaal geen probleem en als het er dan toch is, wil je er zo snel mogelijk vanaf. Die houding is niet bevorderlijk om tot inzichten en wijsheid te komen, maar wel heel menselijk. Zo tobben we wat af en dat zou helemaal niet nodig hoeven zijn.
Socrates werd als de wijste man van Athene beschouwd om dat hij stelde dat het enige wat hij wist was dat hij niets wist. En dat niet weten is het leidend beginsel van deze Vraag-naar-Vraagmethode. Erkennen dat je niets weet is de eerste stap naar wijsheid. We denken dat het niet weten het probleem is maar juist het veronderstelde weten van ons, zorgt ervoor dat we in een kringetje blijven draaien.
Tijdens de gesprekken wordt duidelijk dat het er dus niet zozeer om gaat wat je niet weet, al denk je dat misschien, maar om wat je wel denkt te weten. Want daarin zitten aannames, overtuigingen die ons al heel lang in de weg kunnen zitten en soms ook drogredenen. We houden onszelf graag voor de gek en piekeren ons suf.
Maar wijsheid begint met de stelling: ik weet het niet (meer), en daarna volgt de vraag die op dit niet weten van toepassing is. Kun je dat zeggen dan heb je de eerste stap gezet. Jij doet het werk en ik zorg ervoor dat je tot de juiste vragen komt.
Goede vragen werken door, er komt van alles in beweging, je gaat stappen zetten, je raakt uit je vicieuze cirkel, want je krijgt inzichten, inzichten die je zelf ontdekt hebt en die je niet zijn aangepraat.
De methode is alleen geschikt voor mensen die durven te veranderen, die zelf de verantwoordelijkheid voor hun leven nemen. Die simpelweg wijzer willen worden.